TBMM Zelzele Araştırma Kurulu’nun taslak raporunu tamamladı. Raporda, bina barkodu oluşturulması, bunun tapularda yer alması, kentsel dönüşüm ve yenileme kanunu ile ihtisas mahkemeleri kurulması teklif edildi.
RAPOR, ÜYE MİLLETVEKİLLERİNE GÖNDERİLDİ
AA’da yer alan habere nazaran raporda, binaların zelzeleye dayanıklılık dokümanlarının oluşturulması, oluşturulacak bina barkodlarının tapuda yer alması sağlanarak mesken alım satım ve kiralama süreçlerinde mesken sahiplerinin bu dokümanları beyan etmesinin zorunlu hale getirilmesi önerildi. Rapor, üye milletvekillerine gönderildi.
Raporda, afetlerin idaresinde irtibatın kesilmesi anında muhtaçlık duyulan bağlantının sağlanabilmesi için Jandarma Entegre Muhabere Bilgi Sistemi’nin (JEMUS) vazife alan bütün kurumlarca kullanılmasının sağlanması önerildi.
Madencilerin arama kurtarma faaliyetlerinde görev almasının değerine değinilen raporda, madencilerin AFAD tertibinde bir yapıya entegre edilmesiyle ulusal müdahalenin planlanması gerektiği kaydedildi.
Afetlere yönelik yeni kanunlar çıkarılması görüşüne yer verilen raporda, Türkiye Heyelan Haritası, Canlı Fay Haritası, Tıbbi Jeoloji Risk Haritası, Obruk Risk Haritası, Çığ Tehlike Haritası üzere tehlike ve risk haritalarının hazırlanması ve bunların daima güncellenmesi istendi.
TBMM Zelzele Araştırma Komitesi, hazırladığı raporu üye milletvekillerine gönderdi. ‘AFET, ACİL DURUM VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI ADIYLA BİR BAKANLIK KURULMALI’
Afet ve Acil Durum İdaresi (AFAD) Başkanlığı’nın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesiyle birlikte İçişleri Bakanlığı’na bağlandığı hatırlatılan raporda, “Risk idaresinde kurumun daha güçlü bir yapıya sahip olması gerekmektedir. Risk azaltma odaklı bir afet idare sisteminin kurumsal yapılanması tekrar düzenlenmeli; Afet, Acil Durum ve İklim Değişikliği Bakanlığı adıyla bir bakanlık kurulmalı” tabirlerine yer verildi.
Raporda ayrıyeten, kurulacak Afet, Acil Durum ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde bir koordinasyon ünitesi kurulması ve bu ünite vasıtasıyla ülke üst yapı ve altyapısının afetlere hazırlık düzeylerinin daima denetim edilmesi teklif edildi.
Raporda, İmar Kanunu’nun bugünün şehircilik, planlama, yapı üretim ve kontrol hizmet gereksinimlerine yanıt veremez halde olduğu söz edildi. Yasanın ulusal afet mevzuatıyla da kopuk olduğu vurgulanan raporda, “Yeni bir İmar Kanunu çıkarılmalı” denildi.
Yapı Kontrolü Hakkındaki Kanun’un 20 yılı aşkın müddettir yapılan uygulama sonuçlarına bakıldığında, yapı üretim ve kontrol süreçlerinin tekrar düzenlenmesi gerektiği tespitine yer verilen raporda, Yapı Üretim ve Kontrol Kanunu’nun çıkarılması önerildi.
‘YENİ BİR KENTSEL DÖNÜŞÜM KANUNU HAZIRLANMALI’
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Belediye Kanunu’nun 73. hususunun tek kanun olarak düzenlenmesi gerektiği belirtilen raporda, kentsel dönüşüm projelerinin afet odaklı olarak hayata geçirilmesini sağlayacak, toplumsal boyutu güçlendirilmiş, karar süreçleri iştirakçi olan, ekonomik dayanaklara sahip, jeolojik olarak riskli alanlar dışında yerinde dönüşümü benimsemiş yeni bir kentsel dönüşüm ve yenilenme kanununun hazırlanması istendi.
Raporda, “Bu kanun kapsamında, parsel ve/veya bina bazlı dönüşüm yerine, alan/ada bazlı dönüşüm modellerinin oluşturulmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılmalı; altyapısı, toplumsal donatısı, olağan etraf ile bütünleşik dönüşüm yaklaşımları benimsenmeli” sözlerine yer verildi.
Raporda, zelzele ve öteki afetler açısından yüksek riskli alanlardaki büyükşehir belediyeleri ve vilayet belediyeleri bünyesinde ‘Afet ve Risk Azaltma Daire Başkanlığı’, ‘Kentsel Uygunlaştırma Daire Başkanlığı’, ilçe belediyelerde ise ‘Afet ve Risk Azaltma ve Kentsel Yenileme şube müdürlükleri’ kurulmasının mecburi hale getirilmesi tavsiye edildi.
‘MÜTEAHHİTLİK BÖLÜMÜ DİSİPLİNE EDİLMELİ’
Binaların periyodik muayenesine yönelik mevzuatın hazırlanması gerektiği belirtilen raporda, “Bu kapsamda yapı kontrole tabi yapıların 5 yıl, yapı kontrole tabi olmayan yapıların 2 yıl içerisinde periyodik muayenesinin yapılması gerekmektedir. Muayene kaidelerini sağlamayan yapılar güçlendirilmeli yahut yıkılmalı” denildi.
Raporda ‘kentsel dönüşüm kanunu’ olarak bilinen 6306 sayılı ‘Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un uygulanmasına ait süreçlerle ilgili açılan davaların öncelikle görüşülüp karara bağlanması için ihtisas mahkemelerinin kurulması ve bu mahkemelerde hakim yardımcısı olarak mühendis, mimar, şehir plancısı üzere uzman teknik işçinin istihdam edilmesi istendi.
Kentsel dönüşüm kapsamında yapılan yapıların müteahhit tarafından yarım bırakılmaması gerektiği vurgulanan raporda, dönüşüm yapacak müteahhitlerin kriterlerinin ayrıyeten düzenlenmesi ve müteahhitlerde mali yeterlilik aranması önerildi.
Dönüşümde en değerli aktör olan müteahhitlik bölümünün disipline edilmesi gerektiğinin altı çizilen raporda, kesim temsilcilerinin sicillerinin tutulması ve üyelerinin müşterek muhtaçlıklarını karşılamak, mesleksel faaliyetlerini kolaylaştırmak için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde Müteahhitler Odası’nın kurulmasına ait düzenleme yapılması tavsiye edildi.
‘MÜLK SAHİPLERİNE KENTSEL DÖNÜŞÜM İÇİN KREDİ TAKVİYELERİ ARTIRILMALI’
Kentsel dönüşümün teşvik edilmesi hedefiyle mülk sahiplerine verilen faiz takviyesi oranı ile kredi ölçüsünün artırılması ve kredi vadesinin uzatılmasının yerinde olacağının anlatıldığı raporda, kentsel dönüşümde, güçlendirmeye ait de ek dayanaklar sağlanarak güçlendirme seçeneğinin teşvik edilmesi gerektiği kaydedildi.
Tabii afet sigortasına öbür natürel afetlerin eklenmesi gerektiği tabir edilen raporda, kırsal kesitteki konutlar ile tamamı ticari ve sanayi amaçlı kullanılan yapıların da sigorta kapsamına dahil edilmesi istendi. Raporda, “Depremde yıkılan yahut ağır hasarlı olup yıkım kararı alınan konutlar için natürel afet sigortası poliçesine sahip hak sahiplerinin iade alacakları teminat meblağlarının, hak sahibinin konut borçlanmasına mahsup edilmesi sağlanmalı” önerisi yer aldı.
Yapı kontrolünün çok daha sıkı uygulanmasının gerekliliği vurgulanan raporda, uygun olmayan yapı yapanlara ve müsaade verenlere cezai yaptırımların artırılması istendi.
‘TÜM MADENCİLER ARAMA KURTARMA FAALİYETLERİNDE YER ALMALI’
Raporda, belediyelere itfaiye ile birlikte arama kurtarma gruplarını de kurma sorumluluğu verilmesi istendi.
Bedelli askerliğe ait tekliflere de yer verilen raporda, ‘bedelli askerlik yapan askerlerin arama kurtarma eğitimleri alarak sertifikalandırılması’ görüşüne yer verildi.
Raporda, Türkiye’deki tüm madencilerin arama kurtarma faaliyetlerinde yer alması için akredite edilerek görevlendirilmesi ve özlük haklarına bu görevlendirme karşılığının eklenerek sarsıntı anında görev almalarının sağlanması teklif edildi.
Raporda, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın daha faal olması için şehircilik, mahalli yönetimler, kentsel dönüşüm ve imar mevzularına daha fazla odaklanması gerektiği tabir edilirken bu sebeple etraf ve iklim değişikliği kısmının öteki bir bakanlığa bağlanmasının daha yararlı olacağı vurgulandı.
‘BİNALARIN ZELZELEYE DAYANIKLILIK EVRAKLARI OLUŞTURULMALI’
Raporda, afete maruz bölge kararı alınan alanlarda, canlı fayların sakınım zonlarında ve donatı alanlarında kalan kamu binaları öncelikli olmak üzere mevcut binaların rezerv yapı alanlarına taşınması önerildi.
Türkiye’de nüfusun yüzde 90’dan fazlasının kentlerde yaşadığına işaret edilen raporda, bu durumun çok kentleşme yahut çarpık kentleşme risklerinin ortaya çıkmasına yol açtığı kaydedildi. Raporda, nüfusun kentlerde ağırlaşmasının azaltılabilmesi için köylerin daha yaşanabilir hale getirilmesi gerektiği görüşüne yer verildi.
Binaların sarsıntıya dayanıklılığını gösteren sistemlerin kâfi düzeyde olmadığı belirtilen raporda, “Binaların tabanı, beton özellikleri ve öteki ögeleri dikkate alınarak oluşturulacak puantaja nazaran, sarsıntıya dayanıklılık dokümanları oluşturulmalı ve barkod temelli sistemle kaydedilmeli. Oluşturulacak bina barkodları tapuda yer almalı, mesken alım satım ve kiralama süreçlerinde konut sahiplerinin bu evrakları beyan etmesi mecburî hale getirilmeli” denildi.
Maraş merkezli sarsıntıların birinci 24 saatinde arama kurtarmada ekipman ve araç gerecin yetersiz kaldığı söz edilen raporda, afet bölgelerinde, mahalle bazında muhtarlıklarda yahut gibisi yerlerde küçük depolarda alet edevat depolanması istendi. (HABER MERKEZİ)