Meclis, başta EYT’liler ve sözleşmelilere takım olmak üzere tahlil bekleyen birçok sorunu erteleyip 11 gün tatile çıkması nedeniyle en erken yeni yılda tahlile kavuşulacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin, katıldığı canlı yayında emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusunda açıklamalar yaptı.
EYT YAŞ SONU VAR MI?
“EYT’de yaş hududu olacak mı?” sorusuna Alım, “Bu, ‘Evet’ ya da ‘Hayır’ diye cevap verilecek bir husus değil. Bu aya kadar yaklaşık sayı, 1 milyon 900 bin kişi. Ocak ayında 2 milyon civarında yahut biraz geçer. Prim günü sayısı ve hizmet yılı müddeti kaidelerine uyanların sayısı bu. Şayet hiçbir yaş hududu olmazsa bunlar kapsama giriyor” cevabını verdi.
EYT düzenlemesi çıktıktan sonra süreç içinde faydalanabilecek toplam kişi sayısının ise 5 milyon 700 bin civarında olduğu bilgisini paylaşan Alım, bu bireylerin kaç yılda emekli olabileceğine ait soru üzerine “Şu anda onları belirlemeye çalışıyoruz. Kişi müracaat ediyor, ‘Ben daha evvel de Bağ-Kur’lu, SSK’lı olarak çalışmıştım, yurt dışında çalışmıştım’ diyor. Onlar müracaat etmeden biz keyfi olarak evrakları birleştiremiyoruz. Müracaat sonucu bu evraklar birleştiriliyor. O çalışmayı yapıyoruz ve bu hummalı bir çalışma.” değerlendirmesinde bulundu.
“EYT’de yaş sonu olacak mı?” sorusuna Alım, “Bütün bu çalışma bittikten sonra, toplam tabloyu gördükten sonra onu değerlendireceğiz. Yaş sonu konusunda şimdi karar verilmedi” cevabını verdi. EYT düzenlemesinde kimi yaş sonlarının konulacağına dair argümanları pahalandıran Alım, “Bunların hiçbirini konuşmadık.” dedi.
Bilgin, “Yaş hududu yok’ deme ihtimaliniz hâlâ var değil mi? sorusu üzerine “Bu siyasi bir karardır, hükümetimiz bu kararı verecektir, Cumhurbaşkanımızla birlikte bu meseleyi…” yanıtını verdi.
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
Bilgin, şu tabirleri kullandı:
* “Önümüzdeki çalışma, teknik çalışmaları tamamlanmamış bir çalışma. En çok sorulan soru, ‘Prim gün sayım şu kadar eksik, bunu borçlanabilir miyim? 8 Eylül 1999’dan evvel işe girmemişsen ne kadar borçlanırsan borçlan olmaz. Mevcut maddemizde olan haklar devam edecek. Bir öteki bahis, yurt dışında çalışanların durumu. Yurt dışında kurumlarımıza harikulâde müracaat edenler var, kuyruklar oluşmuş. Orada da misal baş karışıklıkları var. Onlar da ‘Hemen gidip prim gün sayılarımızı tamamlayalım, emekli olalım’ diye kuyruklar oluşturuyor. Onlarda da tıpkı şeyler geçerli. EYT, 8 Eylül 1999 öncesi işe başlamayı zarurî kılıyor. Dünyanın neresinde olursanız olun.”
“EYT’LİLERİN YAŞ ORTALAMASI 49,9”
Bilgin, “Yaş sonu yok’ deme ihtimaliniz hâlâ var değil mi? sorusu üzerine “Bu siyasi bir karardır, hükümetimiz bu kararı verecektir, Cumhurbaşkanımızla birlikte bu meseleyi…” karşılığını verdi.
EYT çalışmasındaki son duruma ait Alım, “Tabloyu tam olarak tespit etmeye çalışıyoruz. Hizmetler birleştirildiği vakit hangi yaşta kaç kişi bulunuyor, yaş aralığı nereden nereye geliyor… Şu anda elimizdeki bilgilerden şunu biliyoruz, emeklilikte yaşa takılanların yaş ortalaması 49,9. Bu hafta çalışmayı bitirmeye çalışıyoruz. Büyük bir kitleyi heyecanlandırdığımı biliyorum. Birçok müracaat var. Müracaat edenlerin belgelerini birleştireceğiz. Varsayım ediyorum, bu ay sonuna kadar Meclis’e götürürüz. Bitirebilirsek bu ay içinde, bitiremezsek ocakta. Sayın Cumhurbaşkanımıza 26 Aralık’ta son durumu arz edeceğim” bilgilerini paylaştı.
Düzenlemenin yürürlüğe ne vakit gireceği ve birinci aylıkların ne vakit ödeneceğine dair görüşleri sorulan Alım, “Bu Meclis’in iradesine bağlı. En geç ocak ayında Meclis’e intikal ettirdiğimiz vakit Meclis’in kararlaştırma sürecine bağlı olarak tamamlanır.” dedi.
Bilgin, EYT’nin maliyet hesabı konusunda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile ortalarında sorun yaşandığı tezlerine ait soru üzerine şunları söyledi:
* “Bu haberlerin doğruluk hissesi sıfır. Buradan Sayın Nureddin Nebati Bey’e, değerli bakan arkadaşımıza teşekkür ediyorum. Maliyet artışının nereye ulaşabileceğini gördüğü halde bu sorunun çözülmesi konusunda enflasyona, iktisadın bütün ağır yüküne karşın çok fedakarca davrandı. Kıdem tazminatı konusunda da inisiyatif aldı.”
“EYT’liler 8 Eylül 1999’deki kurallara nazaran mi emekli olacaklar?” sorusuna Alım, “Biz oraya asla müdahale etmiyoruz. O günkü koşullar neyse ona nazaran emekli olacaklar. Prim günü ve hizmet mühletleri değişmiyor” karşılığını verdi. Alım, kısmi emeklilik kapsamındaki bireylerin EYT kapsamında olmadığını, onların şartlarında rastgele değişiklik olmayacağını söz etti.
“KIDEM TAZMİNATI DİREKT ÇALIŞANIN HESABINA YATACAK”
EYT’lilerin kıdem tazminatı için uygun kaidelerde kredi takviyesi verileceğini anımsatan Alım, “Bu tazminat direkt doğruya personelin hesabına yatırılacak.” dedi.
EYT’lilerin aylık bağlanma oranlarında bir değişiklik yapılıp yapılmayacağı sorusu hakkında Alım, “Bu oranlarda bir değişiklik yapmayı düşünmüyoruz” yanıtını verdi.
Bilgin, EYT düzenlemesine ayrılacak bütçeyle ilgili “Türkiye, Avrupa’nın en güzel bütçe istikrarlarına sahip ülkelerinden biri. Türkiye’nin bütçe gelirlerindeki artış, kestirimlerin üzerinde olmuştur. Bütün bunlar hesaba dayalıdır. ‘Seçim iktisadı uyguluyorlar’ diyorlar. Biz seçim iktisadı uygulamıyoruz, gerçekçi iktisat uyguluyoruz. Bütçe istikrarlarını gözeterek bütün bunları yapıyoruz. Popülizm yapmayan, gerçekçi, yurttaşımızı enflasyon sarmalına sokmayacak, istikrar siyasetiyle bunları sürdürecek yaklaşıma sahibiz” değerlendirmesinde bulundu.
EYT’nin maliyet hesabına ait soruya “Milli gelirin binde biri yahut onun birkaç puan üzerinde. Burada yaptığımız hesaplar, önümüzdeki periyot memur ve emeklilerin fiyat farkı artışları, EYT ile ilgili gelecek mali yüklerin her biri bizim bütçe geliri istikrarını gözeten uygulamalar olarak ortaya çıkacak. Ondan hiç kaygınız olmasın” cevabını verdi.
Bu süreçte ağır çalışan Sosyal Güvenlik Kurumu çalışanlarına yönelik ek ödeme yapılıp yapılmayacağına ait soruya Alım, “Onların ağır çalışmalarını ödüllendirmeyi düşünüyoruz” karşılığını verdi.
Bilgin, sayıları 500 bin civarında olan kamudaki sözleşmelilerin takıma geçirilmesiyle ilgili düzenlemeyi önümüzdeki hafta, tatile girmeden Meclis’e intikal ettireceklerini söyledi.
Taşeron çalışanlarla ilgili bir çalışmaları şu an için olmadığını belirten Alım, önlerindeki belgenin süreksiz işlerle ilgili olduğunu lisana getirdi.
Bilgin, 3600 ek gösterge hususuyla ilgili “Yeni talepler var. Onları değerlendireceğiz. Onunla ilgili acelemiz yok. Ne vakit tamamlanırsa Meclis ne vakit uygun görürse… Biz teknik çalışmalar yapıyoruz, siyasi karardır bu. Süreç işliyor.” tabirlerini kullandı. AA
EYT SON DAKİKA GELİŞMELERİ NELER?
TBMM, başta EYT’liler, sözleşmelilere takım, gelir vergisi dilimlerinde uygunlaştırma, çocuk istismarı için araştırma komitesi kurulması üzere tahlil bekleyen birçok mevzuyu erteleyip, 11 gün tatile çıkıyor. 23 Aralık günü tatile giren Meclis, 3 Ocak 2023’e açılacak.
EYT İÇİN TARİH VERMİŞTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili son günlerde bir tartışma var. Bir yaş kuralı getirilecek mi? Emeklilikte yaşa takılanlar ikinci sefer yaşa takılacak mı? Bu mevzuyla ilgili en son alınan bir karar var mı? Kapsamı, çerçevesi ne olacak?” sorusunu, “Öncelikle doğal EYT konusunda bu ay sonuna kadar bu işi neticelendireceğiz. Şu anda ilgili bakan arkadaşlarım çalışmaları sürdürüyorlar ve inşallah ay sonuna kadar da bunu karara bağlayacağız ve 2023’e masamızdan bunu kaldırarak inşallah girmiş olacağız. Olay bu.” halinde yanıtladı.
EYT PLANINI YABANCI BASIN ORTAYA ÇIKARDI
Türkiye’de gündem yoğunluğunun değerli bir kesimi haline gelen emeklilikte yaşa takılanlar için yeni bir formülün ortaya çıktığını ABD medyasına konuşan Türk yetkililer aktardı.
ABD’nin önde gelen medya kuruluşlarından Bloomberg’e konuşan Türk yetkililer, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın EYT ile ilgili yeni ataklar hazırlığı içerisinde olduğunu söyledi.
“Erdoğan bütçedeki masrafı minimuma indirmek için kritik seçim vaadini tıraşlayabilir” başlığıyla paylaşılan haberde, “Cumhurbaşkanı Erdoğan devlet ve özel dal çalışanlarının erken emeklilik planlarını bütçede baskı yaratması sebebiyle daraltabileceğini üst seviye Türk yetkililer söyledi” sözü kullanıldı.
Gelecek yıl yapılması planlanan seçimlerde kritik bir seçim vaadi olan emeklilikte yaşa takılanlar konusunun birinci planlarında 1.5 milyon insanı etkilemesi beklenirken şu an Erdoğan’ın çok daha az çalışanı dahil etmeyi gündemine aldığını da ismini açıklamayan bir yetkili söyledi.
Yetkililer ayrıyeten Erdoğan’ın Pazartesi günü yapılacak kabinede bir karar alabileceğini de belirtirken, bu atılım ile birlikte Erdoğan’ın seçmen tabanını da kuvvetlendirebileceği kaydedildi.
EYT’DE YENİ PLAN NE OLACAK?
Bloomberg’in haberinde ise, “Türkiye hükümeti şu anda EYT’ye hak kazananların yüzde 60’ını kapsayacak bir plan üzerinde duruyor. Özgün planın maliyetinin 250 milyar TL’ye çıkabileceği belirtilirken, bu sayının ülkedeki yaklaşık 14 milyon emeklinin bu yıl boyunca Ekim ayına kadar toplumsal güvenlik sistemi harcamasının 3 katı olduğu aktarıldı” denildi.
Yetkililer alternatif plan ile birlikte erken emekliliğin yaşlı çalışanları kapsayacağını belirtti.
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
Staj ve çıraklık periyodu sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Alım, “Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil esasen. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sıhhat sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem.” cevabını verdi.
EYT konusunda bir düzenlemenin çıkacağını bildiren Alım, bu düzenlemenin detaylarını gerekli hesaplamaların akabinde kamuoyuyla paylaşacaklarını lisana getirdi.
EYT NEDİR?
Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Çünkü 9 Eylül 1999 öncesinde yaş kuralı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık müddeti kaideleri sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık mühleti koşullarının yanı sıra bir de yaş kaidesi getirildi.
EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık müddeti ve prim günü koşullarını sağlamış olmak gerekiyor.