Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tuncay Taymaz başkanlığında toplanan ve ortalarında Kocaeli Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serkan Irmak’ın da bulunduğu takım, zelzelenin karakteristik özellikleri hakkında incelemelerde bulundu. Fay düzlemi üzerindeki 3 boyutlu yırtılma modellemesini de çıkaran takım, 6 Şubat günü saat 04.17’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli 7.7’lik zelzelenin 3 fay segmenti üzerinde meydana geldiğini ve yıkıcı tesirin yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımlarına neden olduğunu belirledi.
‘9 saniye sonra yırtılma kuzeydoğuya ilerliyor’
Depremin yıkıcı tesirinin, zelzelenin başlangıç tesirinden kısa bir mühlet sonra kuzeydoğu ve güneybatı tarafına hakikat ilerlediğini söz eden Doç. Dr. Serkan Irmak, “Yapmış olduğumuz çalışmada sarsıntının yırtılma düzeneğiyle ilgili farklı sonuçlara ulaştık. Birinci sarsıntıda 3 farklı segmentin kırıldığını görmekteyiz. Sarsıntı başladıktan sonra Pazarcık- Parıltı Dağı ismini verdiğimiz küçük bir segmentte kırıldıktan 9 saniye sonra yırtılma kuzeydoğuya hakikat ilerliyor ve daha sonra güneybatıya gerçek ilerlemese devam ediyor. Üç farklı segmentin bu zelzelede kırıldığını görmekteyiz. Üç segment boyunca farklı güç boşalımlar var” tabirlerini kullandı.
‘50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımları görmekteyiz’
Depremin başladığı birinci andan yaklaşık 50 saniye sonra farklı vilayetlerde yıkıcı tesir gösterdiğini anlatan Doç. Dr. Irmak, şöyle konuştu:
“İlginç özelliklerinden bir tanesi de kırılan fay çok uzun olduğu için kırılma başladıktan yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımları görmekteyiz. Yani sarsıntının oluş anından itibaren yaklaşık 50 saniye sonra orada güç boşalımlarının olması aslında yıkıcı dalgaların oraya 50 saniye sonra ulaştığını gösteriyor. Şayet bölgede yeterli bir erken ikaz sistemi olsaydı tahminen bu sarsıntı olduktan sonraki süreç içerisinde insanlara zelzeleye olan pozisyonlarına nazaran 30-40 saniyelik bir vakit tanıma talihi verebilirdi.”
‘İkincil afetlerin önüne geçebilir’
Bu durumun mümkün sarsıntılarda erken ihtar sistemi olarak da kullanılabileceğini belirten Doç. Dr. Irmak, “Erken ihtar sinyali zelzele olduktan sonra gelen bir sinyal. Evvelce belirleyen bir sinyal değil. Sarsıntı olur, yıkıcı dalgaların size kaç saniye sonra geleceğini lakin öğrenme talihiniz olur. Münasebetiyle bu 50 saniye sonraki güç boşalımı çok büyük bir alanın kırılmasıyla bağlantılı olan bu zelzeleye özel bir olay. Beklenen Marmara sarsıntısında bu kadar büyük vakit yahut bu kadar fazla bir erken bir ikaz sistemi sinyalinin 50 saniye civarında olacağını düşünmüyorum. Çok daha kısa olacaktır ancak kısa olması da insanları karamsarlığa itmesin. Kısa vakitte bile değerli sanayi tesislerinin, metro sınırlarının, süratli tren üzere ulaşım araçlarının sarsıntı sonrası oluşabilecek ikincil afetlerin önüne geçilebilmesi için kullanılabileceğini düşünüyorum” diye konuştu.