Türkiye’yi yasa boğan Kahramanmaraş zelzelesinde İnşaat Mühendisleri Odası’nın (İMO) Vilayet Temsilciliği binasının, etrafındaki binaların enkaza dönüşmesine karşın sağlam bir biçimde ayakta kalması gündem oldu. Binanın yapıldığı periyot takımın başında bulunan İMO Kahramanmaraş eski Şube Lideri Yaşar Balık, halktv.com.tr’ye binanın üretim sürecini anlattı. Balık, “Doğru proje yaptık ve hakikat uyguladık” dedi. Balık, kent genelinde çok fazla binanın yıkılmasının nedenini sorduğumuzda ise “Örneğin eş, dost münasebeti, rant alakası üzere falan. Türkiye’nin genelinde olduğu üzere burada da öyle” cevabını verdi.
Kahramanmaraş zelzelesinin akabinde binlerce bina yıkıldı. Çok sayıda kişi binaların yıkılmasına ve güvensizliğine reaksiyon gösterdi. Birebir bölgede yer alan yan yana binaların kimilerinin yıkılıp kimilerinin ayakta kalması ise tartışma yarattı. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İdare Konseyi Lideri Mahir Ulutaş‘ın dün toplumsal medya hesabından paylaştığı fotoğraf da gündem oldu. Fotoğrafta Kahramanmaraş’ta İMO’nun Vilayet Temsilciliği binasının, etrafındaki binaların enkaza dönüşmesine karşın sağlam bir halde ayakta kaldığı görünüyor. Ulutaş, paylaşımında bilime ve mühendisliğe vurgu yaptı.
‘Su çıktı’
Söz konusu binanın projelendirmesi ve inşaatı 2000’li yıllarda İMO bünyesinde yapılmış. Binayı inşa eden takımın başında yer alan İMO Kahramanmaraş eski Şube Lideri Yaşar Balık, halktv.com.tr’ye binanın yapılış sürecini ve çok sayıda binanın yıkılmasını kıymetlendirdi. Balık, binanın temelini açtıkları sırada tabanda su çıktığını belirterek, “Onu tahliye ettik. İçinden birçok içme suyu boruları çıktı. Kullanılmış suyun uzaklaştırılması gereken kanalizasyonlar çıktı. Hepsini temizledik. Suları uzaklaştırdık. Hakikat proje yaptık ve hakikat uyguladık. Natürel, kalacak. Yıkılacak değil” dedi.
‘Rant ilişkisi’
Şehir genelinde yıkılan binaların üretim sürecinde eksiklikleri sorduğumuzda ise Balık, “Uygulayanı denetleyen hiçbir kurum yok. Yakın vakte kadar projeleri biz denetliyorduk. Yetki bizdeydi. Yanlışsız olmayan projeleri gönderiyorduk. Gerçek biçime getirttirip onaylıyoruz. Alışılmış burada mahallî idarelerin eksiklikleri çok. Örneğin eş, dost bağı, rant bağı üzere falan. Türkiye’nin genelinde olduğu üzere burada da öyle” karşılığını verdi.
‘Ölü sayısı artacak’
Balık, Kahramanmaraş sarsıntısının daha evvelce bilimsel bilgilere dayanarak bilindiğini belirterek “Kahramanmaraş’ta 85 bin meyyit olacağını varsayım ediyordum. Şu andaki iddiam 100 binin üstü. İnsanların yakınları arkadaşları yerin altında. Meyyit sayısı çok artacak” diye konuştu.
‘Takipte eksiklikler var’
Konuştuğumuz İMO Kahramanmaraş temsilciliğinden Ökkeş Buğra Dalkıran ise Kahramanmaraş zelzelesinde çok sayıda binanın yıkılmasına ait şu değerlendirmeyi yaptı:
“Binamızın bulunduğu bölgedeki birçok bina 1990’lı yıllarda yapılmış binalar. O periyotta beton kalitesi artı personellik kalitesi bunların hepsi etken tabi. Bir de orada yer sorunlarının de olduğu bölgeler var. Fakat alışılmış bu büsbütün yan yana duran 2 bina var. İkisi de farklı müteahhit, birebir devirde yapılmış. Birebir tahminen takımlar yapmış. Bir bina ayakta duruyor. Bir bina çökmüş. Bu şekil örnekler de var.
Mühendislik hizmeti almamış binalar çok fazla. Nispeten 1999 sonrası yapılan binalarda biraz daha mühendislik hizmeti arttırıldı. Münasebetiyle artı yapı kontrol sonrasındakilerde de bir değişiklik oldu. Artık 2011, 2012’den sonra yapı kontrole geçildi. Ondan sonra yapılan binalarda önemli bir hasar kelam konusu değil. Ortalama 1980’lerde ve 1990’larda yapılan birçok binamız çöktü. Yeni binalarda da çökenler var. Onları da alanda yapılan kusurlara bağlıyorum.
Sahada bunun takibiyle alakalı eksiklikleri gözlemliyorum. Bence materyal kalitesinin alanda en kıymetli takipçisi şantiye şefleridir. Biz daima lisana getiriyoruz.”
‘Bir şey olmaz lafı ortadan kalkmalı’
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şube Lideri Hasan Aksungur ise inşaat süreçlerinin ehemmiyetine dikkat çekerek “Bütün olay imal evresinde kontrol olayıdır. ‘Şunu şöyle eksik yapsak ne olur, bir şey olmaz’ lafı ortadan kalkmadığı sürece biz bunların çok daha fazlasını yaşarız” dedi.