Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü uyumunda gerçekleştirilen 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında Horseshoe Adası ile etrafında yürütülen atmosfer araştırmaları kapsamında hava kalitesi ölçüm istasyonları kuruldu.
Çalışmanın bir kesimi olarak, İHA fotogrametrisi ile haritalama için datalar toplanıp ölçümler gerçekleştirilmesinin yanı sıra astronomi müşahedeleri de yapılarak, meteoroloji istasyonundan datalar anlık biçimde Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün sitesine aktarıldı ve adadaki hava durumunun vatandaşlarca erişilebilmesi sağlandı.
Bilim seferine katılan Meteoroloji Genel Müdürlüğü Elektronik Mühendisi Çetin Biçer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2019’da Horseshoe Adası üzerine kurulan meteoroloji istasyonunun bakım, tamirat ve güzelleştirme çalışmalarını gerçekleştirdiğini anlattı.
Adada şurası istasyondan alınan meteorolojik bilgileri her gün sistemli olarak güncellediklerini aktaran Biçer, istasyondan toplanılan bilgilerin anlık olarak Türkiye’ye gönderildiğini ve güç kâfi olduğu sürece vatandaşların isterlerse Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinden buna erişebildiklerini kaydetti.
“BURADA ULTRAVİYOLE DÜZEYLERİ EPEYCE YÜKSEK”
Biçer, 2020’nin şubat ayından itibaren tüm dataların mevcut olduğunu belirterek, “Başta fen bilimleri olmak üzere tüm araştırmalara meteorolojik datalar temel girdi olarak ve eksiksiz sağlanmaktadır. İstasyonumuz kurulduğundan beri Türkiye’ye aktarılan bilgileri denetim altında tutuyoruz ve bu bilgi sağlama konusunda 2022 yılında istasyonumuza bir ultraviyole sensör ekledik. Ben Antalya da çalışıyorum ve ultraviyole sensörü eklendikten sonra yaptığım müşahedelere nazaran burada epey yüksek ultraviyole düzeyleri ölçtüm.” dedi.
Çetin Biçer, başta ultraviyole dataları olmak üzere toplanan bütün bilgilerin bilim insanlarının incelemesine açık olduğunu söyleyerek, müşahedelerini şöyle anlattı:
“Geçen sene ve bu yılki sıcaklık derecelerini değerlendirdim. Sefer sırasındaki tarihlerde yaklaşık olarak bir derece sıcaklıklarımız yüksekti. Bu da iklim değişikliğinin gözle görülür düzeylerde olduğunu gösteriyor. Antarktika’da çalışma yapmak sahiden çok güçlü ortamlarda bulunduğumuzu gösteriyor. 4 yıldır bu mevzuda çok uygun bir teknik bilgi ve hafıza sağladık.
Buradaki güneş ölçüm sistemi kuzeye bakıyor, Türkiye’de tam aksisi güneye bakar. Kuzeye bakan global güneşlenme ve ultraviyole sistemimizi tam açıklığa alarak bu biçimde bir geliştirme yaptık. Şu an Antarktika için ender gördüğümüz güneşli bir hava içerisindeyiz. Global güneşlenme sensörümüz yaklaşık 1500 watt/metrekare güç sensörümüz de yaklaşık olarak 500 miliwatt/metrekare ile epeyce yüksek bedeller gösteriyor.”
HAVA FOTOĞRAFLARINDAN OLUŞAN HARİTALANDIRMA ÇALIŞMASI YAPILIYOR
Yıldız Teknik Üniversitesi Harita Mühendisliği Araştırma Vazifelisi Mustafa Fahri Karabulut da Horseshoe Adası üzerinde insansız hava aracı ile fotogrametrik ölçümler ve yeryüzüne ilişkin 3 boyutlu koordinat bilgilerini içeren, “ortofoto” olarak isimlendirilen hava fotoğraflarından oluşan bir haritalandırma çalışması yaptığını lisana getirdi.
Karabulut insansız hava aracı ile uçuşları gerçekleştirdiklerini, Türkiye’ye döndükten sonra bunları işleyeceklerini ve sonuçların ortaya konacağını belirterek, şunları kaydetti:
“Geçen sene çektiklerimizle bu sene çektiğimiz alanı karşılaştırıp hem hacimsel hem de alansal olarak buzullarda değişim var mı onu inceleyeceğiz. Ayrıyeten yer radarı dediğimiz GPR ile geçen sene ölçtüğümüz alanı tekrar bu sene ölçtük ve hacimsel olarak ikisi ortasındaki farkı inceleyeceğiz. TAE 4 seferinden itibaren yaklaşık 4 yıldır data toplayan GNSS istasyonlarımızın verisini aldık. Bu bilgiler ile de alanda hem buzul ve kar değişimi, hem deniz düzeyi değişimi, hem de atmosferik çalışmalar yapmaktayız.”
Bir değişimi incelemek için tek ölçüm yetmediğini, bunun üzere en az 2 devir, farklı dönemlerde ölçümler yapılarak bunların incelenmesi gerektiğini söyleyen Karabulut, “Bu çalışmaların sonucunda elde ettiğimiz bilgilerle buzul, kar değişimi, deniz düzeyi değişimi, troposferdeki yoğuşabilir su buharı üzere kıymetleri nicel olarak ortaya koyacağız. Ayrıyeten bu bilgi birçok çalışmaya altlık sağlayacak. Gelecek yıllara yönelik yapılacak buzul değişim modellerinin doğruluğunu artıracak ayrıyeten uydu manzaraları işlenerek elde edilen sonuçların doğrulanması için de kullanılabilecektir.” halinde konuştu.
“ARAŞTIRMALAR, BURADA HAVA KİRLİLİĞİNE SEBEP OLMADIĞIMIZI GÖSTERDİ”
TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü Araştırmacısı Furkan Ali Küçük ise Horseshoe Adası üzerinde iki farklı çalışma prensibine sahip hava kalite aygıtları ile partiküler husus ölçtüklerini aktardı.
Küçük, “PM10” ve “PM 2,5” denilen, havada asılı duran, sıvı yahut katı olan, saç telinden çok daha ince yaklaşık 10 mikrondan küçük partiküler unsurları ölçmeye devam ettiklerine dikkati çekerek, “Elimizde görmüş olduğunuz bir endüstriyel aygıtımız var. Kendi güneş gücü var ve kendi gücünü kendisi üretiyor. Bu sayede de rastgele bir jeneratöre bağlı kalmadan havada asılı duran partikülleri ölçebiliyoruz.” bilgisini verdi.
Küçük, “Amacımız; Antarktika’da kamp alanında yaptığımız çalışmalar sırasında, bu bölgede rastgele bir partiküler husus kötüleşmesine sebep oluyor muyuz, hava kirliliğine yol açıyor muyuz? Bunu araştırıyoruz. Türkiye olarak, Antarktika’da yaptığımız çalışmalar sırasında hava kirliliğine sebep olmadığımızı gösteren çalışmalara devam ediyoruz.” yorumunu yaptı.